Rabu, 20 Jun 2012

Manangguk anakan


91-MANANGGUK.
     Manangguk ni manangkapi anak anak ikan. Musimnya di bandang wayah banyu bandang tangah di isi’ee. Masa tu lah ikan ikan bahintaluan awan baranakan. Nang ramik manangguki anakan haruan. Anakan haruan hidup bakumpulan. Bila dah tajumpa hajak kumpulan anakan haruan, basadia pang lagi, di kapungi, di kalilingi awan tangguk. Imbah tu di ceduk kaut tai lagi. Nah hikaman.... amun bisa manangguk saja banyak pang nang tabuat, beribu ikung anakan haruan habang habang lagik. Sudah di tangguk, buat ka dalam bakul nang di ikat di pinggang. Bahayau wai lagi kalain tampat mancari nang lain. Dapat 10 lungguk gin anak haruan, parak hibak pang bakul. Cukup hagan lauk makan hari tu. Anakan haruan nik apa nyaman di ulah payis, campuri niur, andari saikit garam, bungkus awan daun pisang. Banam ka bara api. Huiii saja nyaman makan awan banyu asam. Salain nintu, di randang karing karing gin nyaman hajak jua di ulah lauk.
     Salain anakan haruan, anakan ikan lain gin ramik hajak jua di tangguki, anakan sapat, anakan papuyu, anakan kali. Taga anakan ikan lain2 ni hidup bahamburan. Taga amun rajin, banyak hajak jua baulihi. Bacampur campur macam2 anakan, ada nang halus, ada nag hudah ganal. Mun nang taganal tu, tapaksa pang di siangi, di buangi tahik parutnyak hanyar di masaki. Mun nang haloi halui tu, kada payah, tarus hajak di masaki. Kaitu pang bagana di bandang nik, dari sahalui halui ikan sampai saganal ganal ikan, samuwaan di makan. Tu gin kada jua mau habis habis. Itulah kebasaran Allah Taala mambarikan razeki kapada manusia.

Mahancau


90-MAHANCAU.
       Satu lagi cara urang bahari mandapati ikan ialah mahancau. Hancau di ulah dari banang jaring, bamata halui halui. Ganalnya labih kurang 2 dapa x 2 dapa, ampat sagi. Tiap tiap panjuru ada bilah buluh, 4 batang samuwaan, bacantum di tangah. Imbah tu ada sabatang lagi buluh ganal hagan pangangkat hancau. Bila handak mahancau, tanggalamakan jaring hancau ka dasar parit. Hadangi babarapa minit, agak agak ada ikan babuat di angkat tai lakas lakas ka atas. Nasib baik amun ada ikan, manyangkut pang. Tabuat ikan ka dalam jaring. Mun kadida ulangi lagi babarapa kali. Mahancau ni macam nasib nasiblah jua. Ada razeki, banyak pang baulihi. Kadida rezeki, sampai lingu, panat, kasana kasini mahancau, kada jua baulihi. Nasib nasibla. Taga biasanya amun banyak baikan, sakurang kurang baulihi hajak, mayuk hajak hagan lauk makan tangahari awan makan malam. 

Manjurai


89-MANJURAI (Maulah jala).
     Kuitan ku(Ayah) bahari kada suwah manukar jalak, ayahku maulah saurang hajak pang. Bolih di katakan satiap musim ayahku manjurai jalak, jadi satiap musim pang jua baganti jalak hanyar. Olih karana ayah bisa, aku gin jua jadi bisa. Karap hajak aku manulungi ayahku manjurai jalak. Ramik ya am. Duduk hajak, tangan rait rait turun naik manjurai. Walaupun bisa baulah jalak, taga ayahku kada suah hagan bajualan, hagan mamakai surang hajak. Tu pang gawian ayah ku di masa lapang. Amun sudah wahini, tahoam tu, bisak juakah lagi aku menjurai, mau hajak kalumpanan hudah, lawas ya am, hudah labih 30 tahun dahulu. Lagi pun tampatku wahini di Felda, di mana handak manjala. Lainlah di bandang, mimang banyak parit hagan manjala. Bolih di katakan satiap bigi rumah musti ada jalak. Satu kaparluan utama hagan manangkap ikan.

Isnin, 18 Jun 2012

Malonta (Manjalak)


88-MALONTA (MANJALAK).

     Malontanya satu lagi cara manangkap ikan nang popular. Ada banjar nyambat lonta, ada jua nyambat jalak. Banjar katurunan ku nyambat jalak. Jalak di ulah dari banang di jurai samacam jaring, haloi di atas, batali panjang hagan mingkuti, makin ganal kabawah. Di bawahnya ada batu jalak di ulah dari dawai ganal atau timah di susun bakait kaya rantai. Lagi ganal jalaknya, lagik barat pang jalaknyak. Aku masa haloi bahari kada tatibar jala kuitan ku, ganal awan baratnya. Amun manimbai, banyak talungguk pada taurak. Silap silap awan awak nang bajatun ka parit. Taga saja ramik manjala nik. Lagi lagi manjala di parit, waktu banyu bandang tangah di buang ka parit. Banyak ba ikan. Amun bisak manjalak sakali timbai tarik bapuluh ikung ikan pang baulihi. Nang banyak nya ikan sapat, taga sakali sakali ada jua baulihi ikan haruan, ikan kalik, ikan papuyu, hundang galah, bamacam macammai lagi. Saja ramik. Sapagian manjala mau satimba ganal baulihi. Ingat banar aku bahari puas makan ikan bandang nih. Bulih katakan kada suwah manukar ikan laut. Hari hari lauk ikan bandang, sapat, haruan, kali, papuyu, macam2 mai lagi. 

Manajur


87-MANAJUR.

      Salain maunjun, mamasang tajur labih kurang kaitu ai jua. Manajur kada payah di tunggui, udah siap di pasang umpan, cucukkakan tantaran ka higa parit, pasang banyak2 gin kada apa. Pasanglah 10 kah, atau labih kah, kada kira ai, barapa hajak nang di kahandaki. Imbah tu tinggalkan nai bulik, atau bagawi lain. Sudah 3 ka 4 jam kainak hanyar di tuntie, di lihati tajuran, adalah nang manyangkut. Amun banasib baik, 10 tajur nang di pasang samuwaan manyangkut. Tapi jarang banar samuwaan kanak, salalunya 2 atau 3 buting jua nang kana. Tu gin kakadang ngalih manarik tajurnya. Balilit lilit tangsi di bayirnya kapadang rumput di banyu. Manajurnya biasanya di parit nang tagah. Di lubangi saikit kawasan tagah tu hagan maulur tajur. Tu pang tajur karap talilit di padang rumput. Amun nasib kada baik, tajur tapulilit, ikannya sudah kadidak atau sudah mati kalamasan kada hingkat bahinak. Tanggalam di bawah banyu. Nasib nasib lah. Manajur ni biasanya arik patang parak sanja, esok papagian hanyar maitihi. Ramik pang amun banyar baulihi.

Ma'unjun


86-MAUNJUN.
     Amun kadida gawian lain nang di ulah apa ramik maunjun. Unjun ni haloi hajak, tantarannya dari buluh halui, batali tangsi halui awan mata kail nang halui jua. Maunjun hagan mandapati ikan papuyu awan kali juaam. Jarang jarang haruan nang hakon mamatuk. Umpannya biasanya cacing hajak. Dah siap handak maunjun, siap andaki cacing di matakail, hulurakan nai lagi ka parit. Cari kawasan nang tagak banyak ikannya. Hulur tanggalam labih kurang 2 ka 3 kaki. Hadangi hak satumat. Amun adak ikan nang handak mamatuk, karasanan nai, gujut gujut ikan mamatuk umpan. Amun udah tarasa di bayirnya, di simbat tai lagi ka atas. Nasib baik dapat ikan kali atau ikan papuyu. Nasib kada baik, umpan cacingnya habis, ikan nya kada baulihi. Di bandang banyak jua ikan sapat, tapi ikan sapat kada handak mamatuk umpan cacing, muntungnya haloi ya am. Mun ada nang mamatuk gin karap talapas hajak, kada mau barikit di matakail. Tu pang gawian maunjun ni sagan ramik ramik hajak, kada tapi popular. Banyak cara lain mandapati ikan ikan di bandang nih.

Ahad, 3 Jun 2012

Mangalau


85-MANGALAU.
      Bagana di bandang ni ada musim. Musim mangalau salalunya wayah banyu bandang banyak. Sabalum mananam atau hanyar imbah mananam banih. Masa tu lah jua banyak ikan haruan. Ramik pang amun banyak baulihi mangalau. Kada habis hagan mamakan harituk, hingkat hajak di ulah ikan karing.
      Kalau ni sama hajak awan unjun, taga ia labih panjang. Kalau di ulah dari buluh sapanjang 4 ka 5 dapa. Sapanjang panjang sabatang buluh tu pang. Ganalnya di pangkal labih kurang saganal ibu jari batis. Buluh ngini mimang janis nang biasa di ulah buluh kalau. Talinya tali tangsi nang agak kasar saikit. Mata kawatnya gin ganal jua. Muntung ikan haruan jua nang muat managuk. Tu pasal umpannya saikung katak, sadang sadang hagan sapangalauan. Kabanyakan nang mangalau nik urang tuhak, atau kakanak nang sudah ganal. Kakanak haloi kada maangkah manimbai kalau, apa barat. Siap handak mangalau, badiri ai di higa paranggan, pingkuti batang kalau, pangkalnyak di andak atau di dikapittakan di calah paha. Di timbai mata kawat baumpan katak, di bayir, di umbak umbakakan gamat gamat di atas banyu. Amun ada ikan haruan di situ lakas pang inyak manyambar. Bila sudah di sambarnya, hijaakan satumat, agak2 di bawanyak bukah, di simbattai lagik batang kalau. Nah barikit pang ikan haruan di mata kawat. Amun haloi haruan nang mamatuk, jauh pang malayang ka atas. Amun haruan ganal nang mamatuk, bah bilang lantur buluh kalauan. Silap silap mau hajak patah. Saja ramik mangalau nik.

Manyuluh katak


84-MANYULUH KATAK.
      Katak salaluk kaluar malam malam. Lacung lacung di higa higa jalan, di paranggan, di halaman gin adak. macam macam janis katak nang ada. Taga nang salalu di tangkap janis katak minyak juaam, katak hagan mangalau. Amun rajin mayuluh katak ni, apa baduit pang, hingkat hajak di jual, ada hajak nang manukari. Taga aku amun manyuluh kada suah bajual, hagan saurang hajak. Dapat labih kurang 10 ikong gin mayuk. Tujuan katak ni hagan umpan mangalau haruan banarai.
     Manyuluh katak ni bahari jarang makai suar. Suar kana nukar bateri, baterinyak mahal. Kada mantuk mudal. Jadi manyuluh awan lampu curung minyak gas jadiam. Lampu minyak gas ni, di curungi awan cuntang. Ulahkan tangkingnyak. Jadik kadak mudah pajah di tiup angin. Kaitu pang gawian kakanak bahari, ramik bacari katak nih. Lagi amun banyak kakawanan, lagi ramik, kada takunanan. Kada karasanan jam udah labih pukul 12 tangah malam.