Isnin, 28 November 2011

Main Guli

MAIN GULI.
      Satu lagi pamainan urang bahari ialah main guli. Ada dua janis, satu main guli biasa, suting lagi main guli pitik. Guli biasa tu nang halui2, di ulah dari kaca, babunga di dalam nyak. Main nya gin sanang hajak, contohnya amun main badua, bayar dulu surang 5 biji, jadi 10 biji lah. Imbah tu di timbai serakan ka hadapan, malapasi garisan. Amun kada lapas timbai lagi. Imbah tu kawan nang kada manuju tu, tunjuk, guli mana nang handak di tuju, salalunya tantu lah guni nang ngalih di tuju. Si panuju gin hawarkan guli panuju, di sambat tagan ka guli nang di tunjuk tadi, amon kana, ia pang ampun nyak samua’an. Amun kada kana, bagantian manimbai awan manuju. Tapi amun kana gin ..... takana guli lain, di kira kada aci, bolih di danda awan manambahi guli, lagi banyak lagi ramik pang amun kana tapat. Bah amun manang hibak pang pakit awan guli, sampai bajalan gin singit, kabaratan mambawa guli.  Suting lagi main guli pitik, guli ni di ulah dari batu, bulat, licin taganal saikit. Cara main nya, bakumpulan. Balawan mamasuk kan guli tu ka dalam lubang. Kita bolih manjantik guli lawan, sampai tajauh dari lubang, asal parak haja, di jantik, takadang tu sampai pacah pang guli lawan, hampai kada hingkat main. Kaitu pang pamainan nyak, sapa yang manguasai lubang ia pang di kira pamanang nya. Rami mimang rami kakanakan bahari, sampai bahaharian main guli, hampai di sariki kuitan, mapa ngitu ai.

Jumaat, 25 November 2011

Main Gatah Galang


      Kakanakan bahari pamainan nya nang mudah2 haja. Contohnya main gatah. Gatang galang bahari banyak bajual, murah haja, nukar sakupang gin banyak. Wahini kadida lagi talihat kakanakan main gatah. Macam2 cara ada pamainan nyak. Nang popular bahari main tembak gatah. Main tembak gatah ni rami amun bakakawanan, kada kira ai, 2 ka,3 ka, 4 urang kah, bulih haja main. Caranya pamulaan kana sadiakan tapak pamainan. Di situ ada 2 batang kayu halui, di cacak ka tanah, labih kurang satinggi 6 ini haja agan manggantung gatah2. Imbah tu  sasiapa nang handak main, kana bayar lah dulu awan gatah, contohnya 10 gatah surang, amon 5 urang dah jadi 50 gatah. Gantung samua’an gatah tu, imbah tu timbak pang bagilir gilir, osom dahulu siapa nang manimbak dahulu. Panimbaknyak gin di ulah dari gatah jua, di pintal, di ikat ganal2 di sambat padok. Jauh nya manimbak labih kurang 2 dapa. Sasiapa nang manimbak gugur gatah2, ia pang ampun nyak. Amun gugur saparuh, saparuh lagi di tembak urang badudi.  Bila dah habis hanyar ulang lagi samula., bayar mangikut nak di hakoni. Tu pang rami nya, amun urang nang pamulaan manimbak kada kana, nang lain basurak pang, nang kadua pulang manimbak, gin kada kana, lagi riuh suraknya, sampai ada yang bisa manuju manggugurakan sampai habis. Hanyar talopong nang lain. Amun manang main hibak pang galang gatah dari tapak tangan sampai ka siku. Tu yang arai nya kakanakan dahulu. Nang kalah tu biasalah, basadih, ada yang sampai manangis......

Rabu, 23 November 2011

Main Bapatakan

      Kakanakan bahari amun takumpulan, macam2 pamainan nang bisa di main nyak. Paling2 bongol gin main bapatakan. Salalunya labih kurang 5 atau 6 orang. Handak manantukan siapa tukang cari, ‘osom’ dahulu, siapa nang kalah, inyak pang nang batukup mata dahulu, bakira no 1 sampai 20. Nang lain tu bukahan pang mancari tampat bapatak. Dah cukup kiraan 20, malilau pang mancarie kawanan nang bapatakan. Tapi kana barhati hati banar pang, kaluku kana ‘SIP’. Amon kana sip, tapaksa pang jadi tukang cari lagi sampai linjan. Bila dah tajumpa musti sambat ngaran sabujur nyak, amun kada bujur, jadi pang sakali lagi. Cari lagi sampai habis, dalam pada tu masti barhati2, kaluku mancangul dari balakang, jangan sampai kana sip, sabalum manyambat ngaran nyak. Uyuh pang di karjakan kakawanan, takadang tu sampai tatangis, kalinjanan.... kadida paluang handak bapatak, asik jadi tukang carie hajak. Mape itu ai... dah kaito cara pamainan nyak.

Main Tanah Liat

MAIN BAU-ULAH DARI TANAH LIAT.
     Kasukaan ku masa haloi main tanah, di tampa tampa di ulah macam2 bantok. Tanah liat di bandang nang kanyal2 lagi basah tu hingkat di ulah macam2 bantuk banda. Baulah bantuk karita, bantuk kuih2, bantuk hayam, macam2 mai lagi, kada kasambatan. Dah siap maulah tu, di jamor pang sampai karing, hanyar baik rupa ulahannya. Amon kakanakan wahini ada bajual plastisen (tanah liat gatah), bahari mana ada, tu pang tanah liat bandang nang di tampa. Kajadian karap main tanah, kuringan batis awan tangan, ya aii, tanah tu bukan nya barsih, banyak kuman, urang bahari mana tahuk. Nang tahu nyak rami pang. Kakanak wahini rasa nyak kadida nang tahu lagi dah main kaitu.

Isnin, 21 November 2011

Manyimpan Banih


      Salalu-nyak urang bahari nik nyaman manyimpan banih di barumahan. Kada kahujanan. Biasanya susun hajak baguni guni di barumahan. Andaki kayu ganal huluk di bawah guni tu, kayina kaluku basah amun hari hujan, banyu ada yang malayau ka barumahan, lecak pang. Banih amun di hija akan di dalam guni basah, mau tumbuh, batunas mamutih. Tajuluran mamutih di kulit guni. Kada sadap lagi di kilang di ulah baras. Amun handak manyimpan banih pastikan karing pang batul2. Jamur dahulu di atas tikar, di halaman nang kana hangat matahari. Tapi amun ari handak hujan, kalam kabut pang manyimpuni, mambuati ka dalam guni. Amun kada sawat, lingkup haja tikar tu, tarik lakasi kabarumahan. Atau tutupi awan tikas plastik. Amun nang tasugih sikit tu siap ada gudang hagan manyimpan banih. Simpanan agan pamakanan agan satahun. Urang bahari kada suwah manukar baras. Amun kahabisan baras, antar pang banih sa-guni ka kilang halui. Banyak hajak kilang maulah baras. Wahini kadada lagi dah kilang halui2 ni. 

Ahad, 20 November 2011

Rumah batihang tinggi

     Kabanyakan urang bahari maulah rumah tinggi2 barumahan nyak. Hingkat bagana di bawahnya, urang tuhak gin kadak tahangkup dahi ka rasuk awan galagar lantai. Amun kakanakan lagi nya aii, rami banar main di barumahan, dingin, kada humap. Angin sanantiasa hajak batiup. Amun ada kasur di barumahan, lagi nyaman guring siang. Kada katahuan hayam datang mahirai. Tangga nya pun tantuai tinggi, sampai 5 atau 6 tingkat. Uyuh pang batis amun karap turun naik. Guring malam tantu nya di rumah atas, nyaman dingin, bakalambu gin kada humap. Amun handak bakamih malam2, kada payan turun, tulak haja ka tampat pambasuhan parak dapur, ada lubang di situ, nah pancutakan hajak ka pacirin di bawah nya.

Jumaat, 18 November 2011

Umak ku gin parajinan

     Umak ku ni mimang parajinan urang nyak. Kamanak hajak amun ayah mambawa bagawik, umpat pang umat kuk, di bawaknya pang anak anak nyak yang hanyar dua urang ni. Amun tinggal di rumah gin, umak kada baranai hajak. Adak haja nang di ulah umak ku. Umak ku rajin batanaman. Macam macam di tanamnyak. Hubik kayu, kalidik, jagung, kacang, pisang, kaladi, macam macam lah. Umak ayah kadak suwah manukar sayur, hari hari makan sayur kampung hajak. Hubik kayu pun bulih di gangannya di ulah lauk. Sayuran lain macam macam ada di bandang ni, kangkung, pucuk hubi, maranti, susupan, silum, tongkol pisang, pisang anum, labu, pucuk labu, nangka anum, rabung, macam macam mai lagik, kada kakurangan sayuran kampung nik. Umak ku nik bisa juwa maanyam tikar dari bingkuang atau purun. Banyak batikar di rumah, amun ada yang handak manukar umak jual lah. Umak gin bisak baulah bakul dari bamban. Banyak bakul di rumah umak, dari yang haloi sampai ka nang ganal. Amun bakul tu handak di bingkai, salalu nyak ayah pang nang mambingkai yakan awan rotan walatung, amun ada urang handak umak jual lah. Banyak hajak sumbar pancarian ayah awan umak ku nak rajinan nik. Paribahasa orang bahari, ‘kadak bagawik kadak baduit’. Amun rajinan, samuan bulih jadi duit.

Khamis, 17 November 2011

BABANDANG

     Kaluarga ayah kuk nik gawian utama nyak batanam banih. Masa akuk haloi, balum tahuk apa apa lagik, amun ayah awan umak ku ka bandang, batanam banih akuk awan abang ku di bawaknya pang samak ka bandang. Ada pondok halui agan kami barihat di tangah bandang. Pondok nik bolih di angkat angkat, di pindahhakan, kamanak ayah umak bagawik, kasitu lah pondok ni di arak. Kada wani ayah umak maninggalakan kami di rumah, di bawak nyak pang umpat ke bandang. Kada suwah juga di suruh orang lain ka maingun kami. Kamanak haja amun ayah awan umak tulak bagawik, di bawak nyak pang kamik badua baading nik. Lain lah amon ayah hajak yang tulak kamanak manak, kami tinggal la di rumah awan umak. Ayah ku nik rajin banar bagawik, salain babandang surang, rajin jua maambil upah di bandang urang. Kadak kirak napak hajak gawian kampung, samuwaan bisa di ulah nya. Salain babandang bisa juwa maambil upah manabas, manyangkul parit, batanaman sayuran, hubik, jagung. Salain tuk bisak jua manukang, maulahakan rumah urang. Macam macam lah gawian nyak, kada tasambatan samuaan nya.

Selasa, 15 November 2011

Ading ku meninggal dunia.

     Kada lawas imbah pindahan, umak ku baranak pulang anak bibinik. Ba ading pang aku sudah. Taga kada lawas, sa puloh hari juwa ai imbah di baranakakan, ading ku tu maninggal dunia, sadih hai banar umak awan ayah, mapa itu ai, sudah kahandak Tuhan, kita kada hingkat maulah apak. Nang aku ingat wayah tu, banyak urang datangan, masa tu musim bandang babanyu, samuwaan manyinsing tapih atawa salawar handak datang ka rumah ayah.  Aku ni kada tahu napa apa lagik, kada tahu manganal kasadihan lagi, tahu nyak ramik pang. Halui ya am lagik.

Isnin, 14 November 2011

PINDAH KA PARIT 11


      Sudah siap ayah baulah rumah, hanyar kami di bawa pindahan. Masa tu aku hanyar badua baading, ading2 ku balum lahir. Bagana lah kami 4 baranak di rumah hanyar, rami aii, wayah tu kakanakan banar lagi, napa apang tahu nyak. Masa tu jalan dari jalan ganal ka tambak rumah balum di ulah. Iya aii, musim bandang babanyu, kada hingkat maulah jalan, hadangi pang sampai musim manuai kinak. Umak awan ayah nyaman hajak bajalan di banyu tu, singsing hajak tapih, kada basahan. Aku nik di kilik pang ulih umak ku. Abang ku to, wanik sudah maradah banyu, rami pang abang ku main banyu.

Sabtu, 12 November 2011

BAULAH RUMAH HANYAR

BAULAH RUMAH HANYAR.
      Dah ada tambak, hanyar hingkat baulah rumah. Sarba sadikit ayah mula manukar kayu cagar baulah rumah. Rumah pamulaan, kada jua ganal, labih kurang 20 kaki x 30 kaki. Saamuwaan kayu tukaran, kira harat lah sikit. Bilik nya sabuting jua, tu gin kada balawang. Hatap nyak zink. Tawing nyak papan. Tapi intang dapur, hatap awan tawing nyak magunai nipah. Kada mampu lagi maharati samuwaan. Tingkap nyak nang sadih, guni haja di gantung, amun siang di gulung ka atas, malam hanyar di turun nakan. tu pun batahun tahun lawas nyak. Baik jua kadida bamaling, kalu tidak nyaman banar pang maling mamasuki.

Jumaat, 11 November 2011

MANAMBAK TANAH AGAN TAPAK BAULAH RUMAH

MANAMBAK TANAH CAGAR BAULAH RUMAH.
      Tanah bandang tahuk haja lah, randah, di bawah paras banyu. Amun handak baulah rumah, tapaksa pang manambak, di tinggi akan dahulu. Pagi patang, bahaharian pang ayah manyangkul baulah tambak. Sampai jadi kolam ganal awan dalam nyak di kiri kanan tambakan toh. Kolam to baguna banar ai jua, hagan pamandian awan batatapasan. Baguna banar banyu nyak. Salain toh, hingkat juga di ulah kolam ikan. Amun bandang sudah di karing ngakan, balungguk pang ikan babuat ka kolam toh. Rami pang kayina manangkapi ikan nyak.

Rabu, 9 November 2011

MANUKAR TANAH BANDANG

MANUKAR TANAH BANDANG.
      Di sabab kan parajinan, ayah ku hingkat basimpanan duit. Hingkat manukar tanah bandang sa kaping di parit 11. Bahari harga tanah murah kaluku. Ujar nyak, sakaping tanah tu rm400.00 haja ai. Amun wahini kadida nang kurang 50 ribu sakaping. Tapi bahari, walau pun murah, duit ngalih mancari, harap maambil upah barapa sen banar dapat nyak. Dua tiga kupang haja. Amun kada bujur2 rajin, kada taoleh duit sabanyak to. Tu pasal bila ku ganang2 kisah urang bahari, rasa handak manangis aku. Kaya apa susahnya urang bahari barusahak, manyadiakan tanah agan kaganaan anak cucu nyak. Amun kuwitan kadida batanah, kamanak anak2 handak bulikan, walau pun satahun sakali. Bersyukur lah banyak2 kapada ALLAH.

Isnin, 7 November 2011

AYAH KU PARAJINAN ORANG NYAK

AYAH KU PARAJINAN URANG NYAK.
      Soal bagawi nik ayah ku mimang parajinan, napa hajak ada gawian kampung samuwaan bisa di ulahnya. Babandang tantu lah gawian utama nyak. Rajin maambil upah di bandang urang. Salain dari babandang, maambil upah manabas, manyangkul, manukang, mangait niur, bah macam2 mai lagik. Kada kasambatan. Bahari sakolah tu kada panting banar, yang panting bisa awan rajin hajak bagawi. Tapi ayah ku dahulu sawat tai sakolah, uji nyak masuk 2 tahun sakulah, bisa pang mambaca/manulis jawi awan rumi. Kira handal toh. Mangaji gin bisa banar, balajar awan padatuan. Barjanji gin bisa banar, nyaman banar suara ayah ku bahari, karap hajak dapat undangan barjanji di majlis2 urang bakakawinan. Ayah ku gin bisa bau ulah, baulah tangguk, hancau, jala, bubu, lukah, macam2 mai lagi. Gambus gin bisa di ulah nyak, bisa pulang tu main gambus.  Asa rami ai hati ku wayah tu.

Khamis, 3 November 2011

RUMAH AYAH KU BATIHANG NIBUNG

   Ta-ingat masa akuk haloi, rumah ayah kuk gin haloi hajak. Kaya pupundukan pang. Tihang nyak batang nibung, lantainya batang kayuk sardang di balah balah. Hatap awan tawing nyak daun nipah. Intang dapur hajak tawing nyak dari buluh. Urang bahari kaituk ai kabanyakan nyak, susah susah, tapi rajin rajin berusahak. Banyak banda maolah saurang hajak. Rumah ayah kuk tuh sabigian mau’lah saurang hajak. Duit kadadak handak manukar. Kayu, nibung, sardang samuanyak mancari surang di hutan. Bagutong ruyong awan kakawanan ayah babasikal, maangkut dari hutan di bawak bulik. Hatap daun nipah gin menyambit surang hajak, banyak pokok nyak di kawasan bandang paninian. Memang orang bahari banyak mananam pokok nipah, sanang hagan maulah hatap awan tawing rumah. Rumah bahatap nipah atau rumbia ni, nyaman, kada hangat, dingin hajak. Satu hajak pantang nya, jangan di salokot awan api, satumat jua, habis pang manjadi habu. Wayah hinik juwaai kadadak lagi tahaga rumah hurang bahatap batawing daun nipah.

Rabu, 2 November 2011

BARANAK DI RUMAH.

    Mangikut carita umak ku, aku di baranakkan di rumah hajak, di rumah paninian ku di Parit 8. Bahari mana ada hospital, amun handak baranak ambili hajak bidan kampung, kada payah ambili misi, bisa hajak bidan kampung maurusakan. Paadingan ku ada 5 hajak. Aku anak nang kadua. Ada saikung abang,(sudah maninggal), imbah tu ading babinik, ading lalaki awan nang bungsu, ading babinik. Wahini kira aku pang nang panjauh nyak baganak dari kampung asal. Masa carita ni ku tulis, umak ku hidup haja lagi, wagas hajak habar nyak. Ayah ku hajak nang sudah jadi arwah, kurang labih 5 tahun dahulu. Kaitu lah sarba sadikit manganai diri kaluarga ku.